Εδώ και δυο – τρεις εβδομάδες βιώνουμε μια ραγδαία αλλαγή του πολιτικού σκηνικού. Η βασική παράμετρος η οποία οδηγεί σε αυτές τις μεταστροφές είναι η κατάσταση της οικονομίας. Η κατάσταση είναι μία και αντικειμενική, αλλά οι αναγνώσεις της είναι πολλές και διαφορετικές.
Η αντικειμενική καταγραφή της κατάστασης έχει ως εξής: Χρωστάμε 360 δις. ευρώ και παράγουμε κάθε χρόνο 240 δις. Το Κράτος κάθε χρόνο μαζεύει γύρω στα 50 δις. και είναι αναγκασμένο να δαπανήσει γύρω στα 75 δις. Τέλος, στο σύνολό της η χώρα εξάγει γύρω στα 14 δις. και εισάγει 45 δις.
Με απλά λόγια το χρέος θα αυξάνεται, όσο επικρατεί αυτή η κατάσταση.
Αν στη θέση του κράτους ήταν μια οικονομική επιχείρηση και είχε αυτά τα μεγέθη, θα είχε βάλλει λουκέτο.
Την αντικειμενική αυτή κατάσταση η μεν Κυβέρνηση την παραδέχεται, η Αντιπολίτευση όχι. Χρησιμοποιώ τη λέξη Κυβέρνηση γιατί το «όλον ΠΑΣΟΚ» δεν την αποδέχεται.
Η πρώτη διαφωνία έγκειται στο χρέος. Για την Αριστερά, το χρέος είναι «επαχθές» και άρα πρέπει να διαγραφεί αυτόματα. Το Κράτος, πάντα κατά την Αριστερά, ό,τι δαπανά καλώς πράττει. Απομένει λοιπόν να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή και να αυξήσουμε τη φορολογία των πλουσίων και όλα θα πάνε μια χαρά. Στην ανάγκη φεύγουμε και από το ευρώ και βγάζουμε …. πληθωριστικές δραχμές για να έχουμε να πληρώσουμε. Το δύσκολο να απαντηθεί με αυτή τη λογική είναι πώς θα ισοσκελιστεί το εμπορικό ισοζύγιο… γιατί το να αντέξουμε να ζούμε σα Βορειοκορεάτες είναι μάλλον δύσκολο.
Η Δεξιά δέχεται ότι το ύψος του χρέους είναι υψηλό, αλλά το αποδίδει όλο στο υπερβολικό Κράτος. Διάφοροι Δεξιοί οικονομολόγοι δε διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τον υποτιμητικό γι αυτούς όρο «Σοβιετία», για να περιγράψουν τη σημερινή Ελλάδα. Άρα με μια θεραπεία σοκ: Ιδιωτικοποίηση των πάντων, πώληση ακινήτων του Δημοσίου και μείωση μισθών Δημοσίων Υπαλλήλων, καταφέρνουμε να βγάλουμε από πάνω το χρέος. Το κακό όμως με τη ΝΔ είναι ότι δε γίνεται πιστευτή. Επί πεντέμιση χρόνια ήταν πανίσχυρη η Κυβέρνηση Καραμανλή, με μια αναιμική αντιπολίτευση, και δεν προχώρησε σε καμία μεταρρύθμιση από αυτές που υπάρχουν στο «Ζάππειο ΙΙ», αν και τις είχε ξαναϋποσχεθεί το 2004. Δεν απαντά όμως από πού θα προέλθει το χρήμα που χρειάζεται για τις παραγωγικές επενδύσεις. Δεν απαντά στο πώς και πόσο θα πληρώνονται οι εργαζόμενοι στο στενό τουλάχιστον δημόσιο τομέα. Δεν απαντά στο πως θα ανατραπεί το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο.
Η Κυβέρνηση μοιάζει να ακροβατεί. Από την πρώτη μέρα που ανέλαβε την εξουσία, όλα πάνε στραβά. Στην αρχή είχε να αντιμετωπίσει την «κρίση αξιοπιστίας». Όλος ο κόσμος κορόιδευε την Ελλάδα εξ αιτίας των ψεμάτων του Καραμανλή. Τα «greek statistics” ήταν τεράστια μομφή για τον λαό που έκανε τα Μαθηματικά επιστήμη. Την κρίση αυτή την ξεπέρασε χάρις τις προσωπικές ενέργειες του Παπανδρέου. Στη συνέχεια ήρθε η «κρίση δανεισμού». Βλέποντας τα ψέματα που είχε αραδιάσει η Κυβέρνηση της Ν.Δ. οι αγορές το εκμεταλλεύτηκαν και πρότειναν τοκογλυφικά επιτόκια. Η χώρα αναζήτησε συμμάχους. Οι Ρώσοι υπέδειξαν πρώτοι το ΔΝΤ, οι Αμερικάνοι υπέδειξαν και την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, οι Γερμανοί τελικά επέβαλαν την «τρόϊκα». Με το μνημόνιο ανακουφίστηκε προσωρινά η χώρα από την «κρίση του δανεισμού». Δανείστηκε για να καλύψει αναπόδραστες ανάγκες και δανείστηκε με πολύ καλύτερα επιτόκια.
Μετά το μνημόνιο η κυβέρνηση είχε την υποχρέωση να χαράξει μια πολιτική με τρεις παράλληλους στόχους: α) Συμμάζεμα των εξόδων του Δημοσίου, β) Αύξηση των εσόδων του Δημοσίου, γ) Αναδόμηση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Το βέβαιο ήταν ότι οποιοδήποτε από τα μέτρα, που θα λάμβανε προς αυτές τις κατευθύνσεις, θα δυσαρεστούσε κάποιους. Κανένας δεν χαίρεται ούτε να πληρώνει παραπάνω φόρους, ούτε να μειώνονται οι αποδοχές του.
Η Κυβέρνηση απέτυχε στην πολιτική διαχείριση της κρίσης. Με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα αρνητικό κλίμα που καταρράκωσε κάθε θετική προσπάθεια. Δεν είναι επικοινωνιακό μόνο το θέμα. Είναι θέμα πολιτικών επιλογών.
Όταν δεν του υποδεικνύεις και δεν οδηγείς στη δικαιοσύνη τους υπεύθυνους της χρεωκοπίας, δεν τον πείθεις ότι έχεις δίκιο. Πριν από ένα χρόνο, από τις φιλόξενες στήλες του ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ, είχα προβλέψει ότι «η μη απόδοση της Δικαιοσύνης θα νομιμοποιήσει την Τρομοκρατία». Τελικά τη θέση της «Τρομοκρατίας», την πήραν οι «Αγανακτισμένοι πολίτες»… Σήμερα, τουλάχιστον, τα στελέχη των δύο μεγάλων κομμάτων και τα μέλη της Κυβέρνησης δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν στο δρόμο. Δεν είχαν το θάρρος να προωθήσουν την κάθαρση και προκάλεσαν το κοινό αίσθημα.
Μέσα σε αυτό το πολιτικό κλίμα δεν μπορεί να λειτουργήσει καμία διοίκηση. Ποιοι δημόσιοι υπάλληλοι θα διεκπεραιώσουν με αίσθημα ευθύνης τη δουλειά τους όταν βλέπουν διαρκή συρρίκνωση των αποδοχών τους;
Καταλύτης των τελευταίων γεγονότων ήταν η περίφημη άτυπη σύνοδος του Λουξεμβούργου, όπου ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών βρέθηκε προ ομαδικών πυρών των συναδέλφων του. Η κατηγορία ήταν ότι από τον Ιανουάριο και μετά είχαν σταματήσει οι μεταρρυθμιστικές κινήσεις της Κυβέρνησης. Η κατηγορία ήταν αληθινή. Το επιχείρημα, ότι οι «δημοκρατικές διαδικασίες» εμποδίζουν την ταχύτητα των μεταρρυθμίσεων, δε λαμβάνεται υπ’ όψη από τους Ευρωπαίους δανειστές. Η απειλή τους ήταν σαφής. Λεφτά γιοκ.
Από εκείνη τη στιγμή η Κυβέρνηση φαίνεται ότι έχασε την ψυχραιμία της και άρχισε να αντιδρά εντελώς σπασμωδικά. Βρίσκεται ανάμεσα στο σφυρί και το αμόνι. Αμόνι είναι το εσωτερικό μέτωπο γενικευμένης αμφισβήτησης των πάντων. Σφυρί οι δανειστές μας και οι απαιτήσεις τους.
Η γενικευμένη αμφισβήτηση δεν καταπραΰνεται με τη συμμετοχή και μερικών δεξιών ή αριστερών στη Κυβέρνηση. Ο λαός πρέπει να πεισθεί ότι υπάρχει δίοδος εξόδου, ότι οι θυσίες θα πιάσουν τόπο, και ότι σε αυτή τη κατεύθυνση θα ηγηθούν άτομα αδιάφθορα.
Για να πεισθεί ο λαός θα πρέπει να ανασυνταχθούν τα δύο μεγάλα κόμματα. Από το ’94 και μετά ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχαν μια περίεργη οργανωτική συμπόρευση. Οι μαζικές κομματικές οργανώσεις και οι αντίστοιχες διαδικασίες σταμάτησαν. Οι κανονισμοί λειτουργίας διαμορφώθηκαν έτσι ώστε η πίεση του κομματικού μέλους προς την ηγεσία να περιορίζεται σε μια ψηφοφορία κάθε δύο – τρία χρόνια. Οι μόνες ζωντανές δυνάμεις που παρέμειναν με στοιχειώδη εσωκομματική λειτουργία, ήταν μόνο οι συνδικαλιστικές παρατάξεις… οι οποίες, τώρα τελευταία, μιλάν πιο επιθετικά και πιο λαϊκίστικα και από τους «αγανακτισμένους».
Όταν όμως τα δύο κόμματα στηρίζονται σε πολιτικό προσωπικό που εδώ και δεκαετίες η μόνη δουλειά που έχει κάνει είναι η διεκπεραίωση ρουσφετιών…. Τότε τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Αυτό το στελεχιακό δυναμικό δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της σωτηρίας της χώρας από την χρεωκοπία.
Όλα αυτά δημιουργούν μια πολιτική ατμόσφαιρα που τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι η παντελής έλλειψη δύο ουσιαστικών παραμέτρων: α) στόχων και υλοποιήσιμων στρατηγικών και β) ψύχραιμης ανάλυσης των δεδομένων.
Με πολύ απλά λόγια: «Ψυχραιμία, γιατί χανόμαστε».
